داستان‌های مثنوی معنوی به‌صورت چندبعدی بیان شده است؛ به‌گونه‌ای که یک داستان آن را از چندین بعد می‌توان تحلیل کرد. یکی از این داستان‌ها، حکایت مشهور پادشاه و کنیزک است. این داستان تاکنون از جوانب مختلفی مانند اخلاق پزشکی و عشق بررسی شده؛ اما به بعد مهم درمان روان‌شناسانة داستان کمتر توجه شده است. به همین سبب در این پژوهش، نگارندگان با بررسی داستان پادشاه و کنیزک، سعی کرده‌اند تا روش‌های درمان ک...

این نوشتار، تحلیل دو قصّه از مثنوی مولوی، با به کارگیری روش ریخت شناسی پراپ است. این روش آزمونی برای نظریه­ی ریخت شناسی در ادب عرفانی به شمار می رود. بسیاری از اجزا و کنش­های بررسی شده در حکایت های مثنوی با رده بندی خاص پراپ از قصّه ها، همسانی دارد. همچنین با بررسی قصّه­ی پادشاه و کنیزک و تطبیق آن با قصّه­ی اعرابی درویش، همگونی­های این دو، با وجود ظاهر متفاوت آن ها، نمایان می شود.

یکی از داستانهای مثنوی که مثنوی پژوهان و مولوی شناسان به دلایل گوناگون بدان اهتمام ورزیده اند داستان پادشاه و کنیزک است و نوشتن ده مقاله در این سده که هفت مقاله آن مربوط به دهه هشتم(1370تا1380ه ش ).است نمونه ای از این رویکرد می باشد.در این مقاله، نگارنده ضمن نقدو تحلیل ومقایسه تطبیقی مقاله های فوق و دلایل ضعف و قوت آنها به قرائت و بازخوانی جدیدی از داستان، دست یازیده که در مقالات گدشته بدان اشا...

داستان پادشاه و کنیزک آیینهٔ تمام‌نمای روایت‌های داستانی مثنوی است، روایتی که محل تجلی خاطرهٔ نژادی انسان (کهن‌الگوها) از نماد عشق در ناخودآگاه جمعی مولانا است. نماد عشق در داستان پادشاه و کنیزک، نیرویی است که معنای خودآگاهی، یعنی ادراک و صور مواد اولیه را فراهم می‌‌آورد تا پادشاه جان مولانا به یاری این نماد به فرایند فردیت برسد. در این جستار سعی بر آن است تا با بررسی عناصر روان‌شناسی تحلیلی یونگ...

کهن نمونه اصطلاحی یونگی است برای محتویات ناآگاه جمعی؛ یعنی افکاری غریزی یا میلی که به سازمان­دهی تجربیات بنا بر الگوهای از پیش تعیین شده­ی فطری در انسان می پردازد. این تصاویر نخستین در طول روزگاران به اشکال گوناگون بروز کرده است ازجمله در قالب اسطوره و داستان چنانکه یونگ اسطوره­ها وافسانه­های پریان را تجلی کهن­ نمونه­ها می­داند. نمونه ی بارز این کهن­نمونه­ها را در ادب فارسی می توان در حکایت ها...

داستان پادشاه و کنیزک آیینهٔ تمام نمای روایت های داستانی مثنوی است، روایتی که محل تجلی خاطرهٔ نژادی انسان (کهن الگوها) از نماد عشق در ناخودآگاه جمعی مولانا است. نماد عشق در داستان پادشاه و کنیزک، نیرویی است که معنای خودآگاهی، یعنی ادراک و صور مواد اولیه را فراهم می آورد تا پادشاه جان مولانا به یاری این نماد به فرایند فردیت برسد. در این جستار سعی بر آن است تا با بررسی عناصر روان شناسی تحلیلی یونگ،...

مثنوی پژوهان، نخستین داستان مثنوی، موسوم به «کنیزک و پادشاه» را اثری نمادین دانسته و هر یک با توجه به دیدگاه خاص خود آن را رمزگشایی کرده اند. آنان در رمزگشایی از سه شخصیت داستان اتفاق نظر دارند و اختلاف نظر اصلی مربوط به رمزگشایی از شخصیت «شاه» و «کنیز» است. اغلب شارحان ظاهراً به پیروی از شرح خوارزمی، شاه را رمز «روح» و کنیز را رمز «نفس» فرض کرده اند. در آثار استاد عبدالحسین زرین کوب، کنیز رمز «...

آنچه در این نوشتار مدّ نظر است، تأمل کوتاهی در شیوه نگارش عاشقانه های ایرانی است که در 4 جلد از سوی نشر افق، روانۀ بازار شده است؛ تأملی از لحاظ به کارگیری واژگان و بررسی نحو جملات و نیز نگاهی بر وحدت رسم الخط آنها. این بررسی صرفاً با هدف ویراستن و پیراستن بخش هایی از این مجموعه انجام گرفته است، امید است در چاپ های مجدد و نیز مجموعه های تازه تر، به کار آید.

مقاله حاضر، خوانشی متفاوت از داستان نخست مثنوی به منظور بازجست انعکاس سایه وار زندگی خصوصی مولانا و ارتباطات اجتماعی وی با افراد مهم و تأثیرگذار در زندگی اوست. لذا ضمن تأیید و صحه گذاشتن بر قرائت ها و تأویلات متعدّدی که تا کنون محقّقان برجسته ی ایرانی و غیرایرانی از این داستان به عمل آورده اند، داستان را در «بستر تاریخیِ» زندگی مولانا تحلیل خواهیم کرد. می دانیم مولوی خاطرات آشنایی و زندگی با شمس و...

مقاله حاضر، خوانشی متفاوت از داستان نخست مثنوی به منظور بازجست انعکاس سایه‌وار زندگی خصوصی مولانا و ارتباطات اجتماعی وی با افراد مهم و تأثیرگذار در زندگی اوست. لذا ضمن تأیید و صحه گذاشتن بر قرائت‌ها و تأویلات متعدّدی که تا کنون محقّقان برجسته‌ی ایرانی و غیرایرانی از این داستان به عمل آورده‌اند، داستان را در «بستر تاریخیِ» زندگی مولانا تحلیل خواهیم کرد. می‌دانیم مولوی خاطرات آشنایی و زندگی با شمس و...